WebMatrix, ASP.NET MVC ve View Engine’lar

Microsoft son yıllarda açık kaynak kodlu yazılım ve varolan ürünlerinin dış ortamdaki ürün, araç, motorlarla… kolayca entegre edilerek çalışmaları konusunda ciddi çalışmalar gerçekleştiriyor. Web uygulama geliştiriciler olarak bilhassa ASP.NET MVC'nin duyurulmasından sonra bu tip gelişmeleri de bizzat takip ediyoruz. MVC uygulamalarına harici araçların, motorların çok kolay entegre edilebilmesi, hatta Visual Studio IDE'si üzerinde bu tip desteklerin bulunması ve Microsoft’un bu tip araçların geliştirilmesine teşvikleri en somut örnekler. Yine son aylarda isimlerini sık sık duyduğumuz View Engine(Görüntü Motoru)'ler ve WebMatrix isimli web uygulama geliştirme ortamı diğer örnekler olarak karşımıza çıkıyor.

Bu yenilikler beraberinde şu mesajı da getiriyor: Artık Microsoft platformları üzerinde daha kolay, daha özgür şekilde uygulama geliştirebilirsiniz. Bu uygulamaların .NET veya PHP tabanlı olması önemli değil, Windows üzerinde her türlü uygulamayı kolayca barındırabilirsiniz. Sadece sunucu açısından değil, geliştirme araçları konusunda da sınırların yavaş yavaş kaldırıldığını görebiliyoruz. Zira WebMatrix ile ASP.NET MVC veya PHP uygulaması geliştirmek mümkün. Düşünsenize masaüstünde aynı IDE ile iki farklı uygulama açmışsınız, bir tanesi ASP.NET MVC ile geliştirdiğiniz projeniz, diğeri WordPress veya Joomla ile hazırladığınız PHP tabanlı uygulamanız.

Bu yazıdaki amacım, hem Microsoft’un yukarıda bahsettiğim alanlardaki bakış açısını irdelemek, hem de son zamanlarda üzerinde durduğu bazı araçlarla ilgili temel bilgileri size aktarmak. Bu doğrultuda biraz WebMatrix’ten bahsetmekte fayda var. WebMatrix farklı platformlarda web uygulama geliştirmemizi sağlayan bir araç(IDE). Basitliği, hızlı olması, kolay kullanımı ve beraberinde getirdiği bazı özellikleri bu IDE'yi özellikle hobi amaçlı veya freelance uygulama geliştiren programcılar için oldukça kullanışlı hale getiriyor. 25 MB civarında bir dosya ile bilgisayarınıza kurabileceğiniz bu uygulama, beraberinde bir web uygulamasının ihtiyaç duyacağı iki önemli aracı getiriyor: Web sunucusu ve veritabanı. IIS Express adı verilen ve WebMatrix'le entegre çalışan web sunucu uygulaması geliştirdiğiniz uygulamaların başka bir web sunucusuna(web server) ihtiyaç duymadan çalışmasını sağlıyor. Veritabanı olarak SQL Server Compact Edition sürümünü beraberinde getiren WebMatrix küçük çaplı projelerinizde .sdf uzantılı dosyalar üzerinde veri depolamanızı ve temel sorgulamalar yapmanızı sağlıyor. .sdf uzantılı Compact Edition veritabanlarının SQL Server veya MySQL gibi sunucu servislerine ihtiyaç duymadığını, dosya bazlı çalıştığını belirtmek gerekir. Yani 25 MB’lık bir dosya kurulumunu yaparak .NET Framework kurulu bir makinede ASP.NET WebForms ve ASP.NET MVC uygulaması geliştirebiliyorsunuz. Diğer taraftan PHP ile uygulama geliştirebilmek için küçük bir runtime eklentisi(yanlış hatırlamıyorsam yaklaşık 10 MB’lık bir dosya) kurmanız yeterli. 35 MB’a neler yapabiliyormuşuz, gördünüz mü?

Değerlendireceğimiz bir diğer konu da MVC View Engine'lar. ASP.NET MVC uygulamalarında artık Razor, Spark, NHaml gibi view engine araçları kullanılarak uygulama geliştirilebiliyor. Özellikle Razor View Engine’in yazımsal olarak ciddi şekilde benimsendiğini ve birçok ASP.NET MVC programcısının bu görüntü motoruna kucak açması bu tip araçlara duyulan ilginin önemli bir göstergesi. Henüz yeni olgunlaşan MVC görüntü motorlarının halâ bazı eksiklikleri mevcut, ancak MVC 3’in resmi olarak duyurulması ile bu eksikliklerde ciddi oranda kapatılacaktır. Yakın gelecekte farklı görüntü motorlarının da karşımıza çıkması muhtemel.

ASP.NET MVC’nin varsayılan görüntü motoru olan WebFormViewEngine dışındaki bir motoru kullanarak uygulama geliştirmek daha çok özgür ruhlu ve küçük ekiplerle çalışanların kulağına hoş gelecektir. Diğer taraftan dünyanın gerçeklerine dönecek olursak, kurumsal yapıdaki büyük ekiplerin pek de hoşuna gideceği bir durum değil. Zira işler büyüdükçe standartların önemi artmakta ve piyasada çok yaygın olarak kullanılmayan bir kod yazım şekline çok sıcak bakılmamakta. Yani bahsi geçen view engine’lar çok fazla yaygınlaşmazsa, büyük ekiplere sahip kurumlar WebFormViewEngine dışındaki bir motoru kolay kolay tercih etmeyecektir. Neyse, bu işin farklı bir boyutu, standart yazım şeklinin yanında farklı alternatiflerin olmasından programcıya zarar gelmez:)

Önümüzdeki aylarda WebMatrix ve ASP.NET MVC 3’ün resmi olarak duyurulmasıyla yukarıda bahsettiğimiz konularda daha fazla yorum yapma şansımız olacak. Bilhassa hobi amaçlı veya freelance çalışan geliştiricilerin bu gelişmeleri yakından takip etmesini tavsiye ederim.